Nowatorskie studia z zakresu zagrożeń ruszają na Uniwersytecie Łódzkim


Jak właściwie reagować w przypadku ataku terrorystycznego z użyciem czynników chemicznych, biologicznych czy radiacyjnych i nuklearnych? Jak wykrywać i zabezpieczać czynniki zagrożeń? – będą się tego uczyć uczestnicy pierwszych w Europie studiów podyplomowych, które w listopadzie ruszają na Uniwersytecie Łódzkim.

Interdyscyplinarne studia podyplomowe z zakresu CBRN – zagrożeń chemicznych, biologicznych, radiacyjnych, nuklearnych oraz związanych z materiałami wybuchowymi – to wspólna inicjatywa łódzkiej uczelni i policji. Studia skierowane są do kadry kierowniczej instytucji i służb odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego. W pierwszej edycji kształcić się będą funkcjonariusze polskiej policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, BOR, a także inne osoby związane z bezpieczeństwem wewnętrznym z polski oraz innych krajów UE.

„Studia menadżer bezpieczeństwa CBRN to pierwsze tego typu studia w Polsce jak również w Europie, których celem jest wykształcenie wykwalifikowanej kadry zarządzającej całymi operacjami związanymi z zagrożeniami chemicznymi, biologicznymi, radiacyjno-nuklearnymi oraz związanymi z rozpoznaniem pirotechnicznym” – powiedział PAP dr Michał Bijak z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego.

Jak podkreślił, obecna sytuacja w Europie wskazuje na realne zagrożenie atakami terrorystycznymi z wykorzystaniem czynnika chemicznego, biologicznego czy radiacyjno-nuklearnego. Zastosowanie takich metod ataku może nie tylko wywoływać ogromne straty w ludności, ale także będzie działać psychologicznie – może wywołać efekt zastraszania.

„Dlatego tak ważne jest, aby służby przy takich zdarzeniach były w stanie zareagować w odpowiedni sposób i zablokować możliwość rozprzestrzeniania się czynnika i ograniczyć jego skutki. Prawidłowe rozpoznanie zagrożenia pozwoli na jego właściwą neutralizację oraz ograniczenie ryzyka jego rozprzestrzenienia poza strefę skażoną” – dodał.

Ukończenie kursu pozwoli uczestnikom uzyskać wiedzę i umiejętności z zakresu znajomości potencjalnego zagrożenia oraz schematów postępowania przez osoby odpowiedzialne za koordynowanie działań w środowisku CBRN.

„Będzie to obejmowało zarówno sposób zarządzania kryzysowego podległymi służbami, detekcję czynników, wyznaczenie stref bezpieczeństwa, rozpoznanie, jak również potem neutralizację i przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się czynnika. Może to znacząco ograniczyć straty zarówno w ludności cywilnej, jak i wśród osób biorących udział w akcji ratunkowej” – dodał dr Bijak.

Kurs składać się będzie z zajęć teoretycznych prowadzonych przez wykładowców akademickich – oraz z zajęć praktycznych: laboratoryjnych i poligonowych. Zaplanowano bloki tematyczne związane m.in. z bojowymi środkami trującymi, toksycznymi środkami przemysłowymi, detekcją toksycznych środków chemicznych czy promieniowania jonizującego oraz dekontaminacją ludzi i sprzętu. Nie zabraknie także tematów związanych z działaniami sapersko-pirotechnicznymi, procedurami antyterrorystycznymi, zarządzaniem służbami oraz zabezpieczeniem i zbieraniem dowodów kryminalistycznych na miejscu zdarzenia.

Część biologiczna studiów zostanie przeprowadzona przez Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŁ, gdzie zaplanowano bloki tematyczne związane z zagadnieniami z toksykologii, mikrobiologii i genetyki. Podczas zajęć laboratoryjnych z detekcji czynników biologicznych przedstawiciele służb dowiedzą się, w jaki sposób – przy wykorzystaniu dostępnych materiałów, odczynników czy zestawów komercyjnych – można łatwo i szybko wykryć obecność czynnika biologicznego użytego podczas ataku terrorystycznego.

„Podczas zajęć poligonowych słuchacze będą mogli wykorzystać wiedzę teoretyczną w praktyce poprzez pobieranie próbek, dokonywanie polowej diagnostyki czynników biologicznych, chemicznych czy radiacyjnych. Pozwoli to przygotować się im do działań, które będą miały miejsce podczas realistycznych zdarzeń” – dodał Bijak.

Łódzcy biolodzy wspomagają służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo wewnętrzne kraju poprzez opracowywanie nowych metod detekcji czynników biologicznych, a także dostosowywanie obecnie istniejących technologii do możliwości wykorzystania ich w działaniach polowych. „Przykładem może być próba wykorzystania cytometrów przepływowych jako przenośnych detektorów, które będą wykrywać obecność bakterii w badanych materiale” – dodał naukowiec.

Badacze z UŁ opracowali także proste zestawy odczynników chemicznych do detekcji białka w przesyłkach niebezpiecznych. Dzięki nim w ciągu 5 minut można bardzo dokładnie wykryć, czy w danym materiale znajduje się białko. „Białko stanowi główny element budulcowy każdej żywej komórki, a co za tym idzie – także bakterii. Zatem potwierdzenie jego obecności w próbie, np. w przesyłce z białym proszkiem, stanowić może ważny element podczas detekcji i reagowania służb. Ponieważ w momencie, kiedy nie wykryje się obecności białka w próbie, oznacza to, że w przesyłce może być np. zwykły talk” – wyjaśnił dr Bijak.

Kolejnym przykładem wsparcia służb ze strony naukowców może być zastosowanie technik biologii molekularnej do wykrywania patogenów, które posiadają w swoim materiale genetycznym geny odpowiedzialne za lekooporność. Stanowią one olbrzymi problem, gdyż w momencie zakażenia praktycznie żadne antybiotyki nie będą w stanie pomóc osobom zakażonym.

„Dzięki opracowanym przez nas specjalnym starterom do powielania tego materiału genetycznego będziemy w stanie wykryć obecność właśnie takich patogenów w badanym materiale, co pozwoli na odpowiednie zastosowanie procedur medycznych podczas ataku” – zaznaczył naukowiec.

Program studiów jest finansowany z budżetu UE w ramach międzynarodowego projektu „Support for European Union action in the field of CBRN security managers education” z funduszy Internal Security Fund – POLICE. Studia prowadzone będą we współpracy z Komendą Główna Policji, Wyższą Szkołą Policji w Szczytnie, Wojskowym Instytutem Chemii i Radiometrii, Wojskowym Instytutem Higieny i Epidemiologii oraz Międzynarodowym Instytutem Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego ze Słowacji.

Kolejnym elementem współpracy Uniwersytetu Łódzkiego z polską policją jest projekt CBRN-POL koordynowany przez uczelnię, którego celem jest opracowanie programu szkoleniowego z zakresu zagrożeń CBRN dla funkcjonariuszy jednostek patrolowych policji.

Źródło: PAP – Nauka w Polsce