Łódź kryje pod swoimi ulicami drugie miasto – ceglane tunele, komory przelewowe i rzeki płynące pod ziemią. Z okazji 100-lecia Zakładu Wodociągów i Kanalizacji powstał projekt fotograficzny, który pozwala zajrzeć w te niedostępne na co dzień przestrzenie. Autorem zdjęć jest dr Paweł Hikisz, naukowiec z Uniwersytetu Łódzkiego, a prywatnie pasjonat fotografii i miejskich podziemi.
Efektem jego pracy jest wystawa „Podziemna Łódź”, którą można oglądać do końca grudnia 2025 r. w hali głównej dworca Łódź Fabryczna. To nie tylko dokumentacja niezwykłej architektury XIX-wiecznych kanałów zaprojektowanych przez Williama Lindleya, ale także portret ludzi – pracowników ZWiK – którzy codziennie dbają o sprawne funkcjonowanie miejskiej infrastruktury.
Podziemne miasto z cegły
„Łódzkie kanały są wyjątkowe w skali kraju – w większości murowane z cegły, przypominają tunele z XIX wieku” – mówi dr Hikisz. To przestrzenie pełne tajemnicy, niedostępne dla mieszkańców, a jednocześnie fascynujące fotograficznie. Pod Manufakturą płynie rzeka Łódka, pod Piotrkowską – Jasień, a pod Bałutami – Bałutka. Każda z nich kryje własną historię i architektoniczne piękno.
Fotografia w ciemności
Praca pod ziemią wymagała nie tylko odwagi, ale i cierpliwości. Jedno zdjęcie powstawało nawet 10 minut – w kompletnej ciemności, przy długiej ekspozycji i ręcznym doświetlaniu latarką. „Z kilkugodzinnego zejścia wracałem z trzema, czterema udanymi kadrami” – wspomina autor.
Ludzie w kanałach
Największym wyzwaniem okazało się fotografowanie pracowników ZWiK. „Chodziło o pokazanie autentycznej pracy, bez pozowania. To właśnie obecność człowieka nadaje zdjęciom kontekst i skalę” – podkreśla Hikisz. Dzięki temu wystawa nie tylko odsłania architekturę podziemi, ale też pokazuje trud i profesjonalizm ludzi, którzy na co dzień pracują w wymagających warunkach.
Pasja, która inspiruje
Choć zawodowo dr Hikisz zajmuje się biologią nowotworów, fotografia podziemi stała się jego pasją i odskocznią od codzienności. „Warto mieć coś swojego, co daje radość i reset – czy to fotografowanie, bieganie, czy lepienie garnków” – mówi.
Wystawa, której nie można przegapić
„Podziemna Łódź” to nie tylko opowieść o mieście i jego historii, ale także o pasji, ciekawości i ludziach, którzy tworzą niewidoczną codzienność Łodzi. To wyjątkowa okazja, by zobaczyć miasto z zupełnie innej perspektywy.
Dr Paweł Hikisz – adiunkt w Katedrze Biologii Nowotworów i Epigenetyki Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UŁ. Zajmuje się badaniem mechanizmów śmierci komórkowej oraz aktywności przeciwnowotworowej nowych związków metaloorganicznych, poszukując innowacyjnych ścieżek terapeutycznych w onkologii. Równolegle rozwija pasję fotograficzną, dokumentując miejsca opuszczone i industrialne, a ostatnio także ludzi przy pracy.
Źródło: Uniwersytet Łódzki