Rektor i Senat Uniwersytetu Medycznego w Łodzi mają zaszczyt zaprosić na uroczyste posiedzenie Senatu w ramach obchodów 70 – lecia Wyższego Szkolnictwa Medycznego w Łodzi. Podczas uroczystości będzie miało miejsce najważniejsze wydarzenie wspomnianego jubileuszu – światowej sławy noblistce, prof. Adzie Yonath zostanie nadana godność Doktora Honoris Causa Uczelni.
Ceremonia odbędzie się 27 kwietnia 2015 roku (poniedziałek) o godz. 11.00 w Auli „1000” Centrum Dydaktycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi przy ul. Pomorskiej 251.27.04.2015 r. godz. 11.00.
Ada Yonath – życiorys naukowy
Ada Yonath urodziła się 22 czerwca 1939 roku w Jerozolimie. W 1962 roku uzyskała licencjat z chemii, a dwa lata później stopień magistra z biochemii na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Doktorat z krystalografii rentgenowskiej uzyskała w Instytucie Weizmana w Rehovot w 1968 roku, za opracowanie wysokorozdzielczej struktury kolagenu. W roku 1969 rozpoczęła staż podoktorski na Uniwersytecie Carnegie Mellon w Pittsburgu, a w 1970 w Instytucie Technologicznym w Massachusetts w Bostonie (MIT). W czasie pobytu w MIT pracowała w laboratorium Williama Lipscomba (późniejszego laureata Nagrody Nobla z chemii w 1976 r.), gdzie zapoznała się z badaniami strukturalnymi makromolekuł”. Po powrocie do Izraela w 1970 roku Ada Yonath stworzyła pierwsze w Izraelu laboratorium krystalograficzne, prowadząc pionierskie badania mechanizmu biosyntezy białek z wykorzystaniem technik krystalograficznych. Jej odkrycia dały początek kriobiokrystalografii i dziś wciąż przyczyniają się do opracowywania przez naukowców nowych antybiotyków.
Jeden z recenzentów Prof. Mariusz Jaskólski pisze cyt.: „W roku 1971 znano strukturę zaledwie 7 białek oraz model podwójnej helisy DNA, ustalony również przy wsparciu dyfrakcji rentgenowskiej. Terra incognita rysującej się krystalografii makromolekuł stawiała ówczesnym śmiałkom kolosalne trudności. Jednak mimo to, a może właśnie dlatego, kolejni wizjonerzy, podejmujący niewykonalne zdawałoby się wyzwania, np. określenia struktury atomowej wirusów. Bez wątpienia największą wizjonerką tamtego okresu była młoda badaczka izraelska, dr Ada Yonath, która postawiła sobie za cel ustalenie struktury atomowej kompletnej organelli komórkowej, rybosomu. Rybosom to maszyna molekularna odpowiedzialna za biosyntezę wszystkich białek na naszej planecie, w okresie miliardów lat istnienia życia na Ziemi. Nawet najprostszy rybosom bakteryjny składa się z wielu tysięcy nukleotydów rybosomalnego RNA oraz dziesiątków różnych białek. Ma on łączną masę przeszło 3 milionów Daltonów i zbudowany jest z niemal 200 tysięcy atomów, nie wliczając atomów wodoru. Strukturę takiego właśnie skomplikowanego obiektu molekularnego postanowiła ustalić metodą krystalograficzną Ada Yonath”.
Ostatecznie w 2000 roku, dwa zespoły kierowane przez prof. Yonath: w Instytucie Weizmanna i Instytucie Maxa Plancka w Hamburgu, rozwiązały po raz pierwszy w historii kompletną strukturę przestrzenną obydwóch podjednostek rybosomu bakteryjnego. „Okazało się, że rybosom to enzym działający w oparciu o RNA, a więc rybozym, podczas gdy białka rybosomalne, którym tradycyjnie przypisywano funkcje katalityczną, są tylko rodzajem dekoracji strukturalnej na peryferiach cząstki rybosomalnej”, pisze prof. Jaskólski.
Magazyn „Science” uznał to osiągnięcie za jedno z dziesięciu najważniejszych osiągnięć naukowych roku 2000. W kolejnym roku badaczom udało się zbadać dokładnie, jak niektóre antybiotyki są w stanie wyeliminować bakterie chorobotwórcze poprzez wiązanie się do ich rybosomów bakteryjnych, zapobiegając w ten sposób wytwarzaniu kluczowych białek. Osiągnięcia te umożliwiły m.in. bardziej szczegółowe poznanie mechanizmu dekodowania informacji genetycznej, wpływu elastyczności rybosomu na selektywność antybiotykową; zgłębienie tajników oporności krzyżowej na różne rodziny antybiotyków, a w konsekwencji na rozwój zaawansowanych antybiotyków nowej generacji.
Ada Yonath jest członkiem wielu prestiżowych Towarzystw Naukowych, w tym: amerykańskich National Academy of Sciences, i Art and Sciences, brytyjskiej Royal Chemical Society, niemieckiej Academia Leopoldina, Papieskiej Akademii Nauk w Watykanie czy Izraelskiej Akademii Nauk Ścisłych i Humanistycznych, Europejskiej Akademii Nauk, Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej (EMBO) oraz Międzynarodowej Akademii Astronautycznej. Wiele czołowych organizacji i instytucji naukowych a także politycznych powołało Ją w poczet swoich naukowych komitetów doradczych. „Można tu wymienić Radę Naukową Sekretarza Generalnego ONZ, Komitet Doradczy Przewodniczącego Komisji Europejskiej, Najwyższą Radę Naukową ds. Szkolnictwa Wyższego i Rozwoju Nauki Izraela oraz najwyższe komitety naukowe innych krajów świata”.
Dorobek naukowy Profesor Ady Yonath jest imponujący. Opublikowała 162 prace, które były cytowane 7479 razy /6239 bez autocytowań/, a Jej indeks Hirsh’a wynosi 40.
Za swoją działalność została wyróżniona wieloma nagrodami i medalami w tym: Nagrodą Europejskiego Stowarzyszenia Krystalograficznego (2000), Dyplomem NIH w USA, Nagrodą Harvey’a i Wolfa oraz Izraelską Nagrodą za Badania Chemiczne, Nagrodą Rothschilda, Nagrodą im. Alberta Einsteina oraz Nagrodą UNESCO, a także Watykańską Nagrodą Pokojową (2009). Wśród medali otrzymała Medal Cottona (Towarzystwo Chemiczne USA), Złoty Medal Paula Karrera (Szwajcaria), Medal Izraelskiego Towarzystwa Chemicznego, Medal Linusa Paulnga (USA) oraz Medal Marii Skłodowskiej-Curie od Polskiego Towarzystwa Chemicznego.
W 2009 roku Pani Profesor Ada Yonath wraz z Tomem Steitzem i Venki Ramakrishnanem otrzymała najwyższe wyróżnienie naukowe, Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za badania nad strukturą i funkcją rybosomów.
Partnerem przedsięwzięcia jest Miasto Łódź.
Źródło: Materiały Uniwersytetu Medycznego w Łodzi