Porozmawiajmy jak dziecko z AI! Czego dzieci chcą dowiedzieć się od sztucznej inteligencji i jak wiąże się to z ich dobrostanem psychicznym?
Okazuje się, że można prognozować dobrostan psychiczny dzieci na podstawie pytań, jakie chciałyby zadać generatywnej sztucznej inteligencji – wynika z nowatorskich badań łódzkich naukowców: dr. hab. Artura Modlińskiego z Uniwersytetu Łódzkiego oraz dr Ady Florentyny Pawlak.
Badania nad zachowaniami internetowymi dzieci i młodzieży wskazują, że młodzi ludzie cierpiący na zaburzenia lękowe lub ogólnie niskie samopoczucie psychiczne, często szukają rozwiązań swoich problemów w Internecie. Wykorzystują to tego również narzędzia generatywnej sztucznej inteligencji i to było przedmiotem multidyscyplinarnych badań łódzkich naukowców.
Przeprowadzili je na grupie ponad 400 młodych ludzi w wieku od 9 do 14 lat (45,5% stanowili chłopcy, 48,8% – dziewczynki, a 5,7% nie zadeklarowało swojej płci). We współpracy z psychologami dziecięcymi i pedagogami, a także samymi uczestnikami badania, stworzono pulę pytań z sześciu kategorii:
- potrzeby fizjologiczne
- potrzeba bezpieczeństwa
- potrzeba przynależności i miłości
- potrzeba uznania
- potrzeba samorealizacji
- codzienne czynności i pasje.
Badanie realizowaliśmy w laboratorium informatycznym, a dzieci miały zapewnioną pełną anonimowość. Poprosiliśmy je o zapisanie pytań, na które odpowiedzi chciałyby uzyskać od sztucznej inteligencji. Otrzymane pytania przeanalizowaliśmy i dopasowaliśmy do stworzonych kategorii, wykorzystując teorię hierarchii potrzeb Maslowa. Następnie zmierzyliśmy dobrostan psychiczny poszczególnych dzieci – opowiada dr hab. Artur Modliński, kierownik Centrum Badań nad Sztuczną Inteligencją i Cyberkomunikacją na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego.
Dzieci najczęściej chciały zapytać generatywną sztuczną inteligencję o codzienne czynności i pasje (25%) oraz potrzeby fizjologiczne (20%). Najrzadziej – o potrzeby związane z miłością i przynależnością (11%) oraz samorealizacją (11%).
Badania wykazały, że:
- dzieci wybierające pytania związane z potrzebami psychicznymi i bezpieczeństwem, cechowały się zdecydowanie wyższym poziomem lęku i depresji niż te, które pytały o codzienne czynności i pasje.
- dzieci, które wybierały pytania dotyczące miłości i przynależności, miały z reguły większe problemy psychiczne niż grupa w większym stopniu zainteresowana potrzebami fizjologicznymi.
- dzieci próbujące znaleźć u generatywnej sztucznej inteligencji odpowiedzi na pytania związane z miłością i przynależnością oraz te odnoszące się do szacunku i uznania miały wyraźnie niższy poziom dobrostanu psychicznego niż dzieci chcące spytać o samorealizację i osobiste zainteresowania.
Wyniki naszego badania są o tyle istotne, że pozwalają na wstępne projektowanie i testowanie takich systemów konwersacyjnych dla młodych osób, które sygnalizowałyby potencjalne wyzwania wychowawcze bądź obniżenie ich nastroju. Biorąc pod uwagę, jak duża liczba młodych osób cierpi obecnie na nerwice, stany lękowe i depresje, projektowanie systemów alarmujących opiekunów o potencjalnych problemach jest niezwykle istotne – zaznaczają dr hab. Artur Modliński i dr Ada Florentyna Pawlak.
Otrzymane przez łódzkich naukowców wyniki już wykorzystywane są do tworzenia owych systemów konwersacyjnych. Tym m.in. zajmuje się właśnie zespół Centrum Badań nad Sztuczną Inteligencją i Cyberkomunikacją Uniwersytetu Łódzkiego, którego kierownikiem jest dr hab. Artur Modliński. Centrum zajmuje się też prowadzeniem badań naukowych i upowszechnianiem ich wyników w międzynarodowych zespołach ekspertów z obszaru zarządzania cyfrowego i sztucznej inteligencji.
Współautorka badania, dr Ada Florentyna Pawlak jest antropolożką technologii i założycielką Polskiego Stowarzyszenia Transhumanistycznego.
Badania łódzkich naukowców zostały zaprezentowane podczas 11. Machine Intelligence and Digital Interaction MIDI Conference, która odbywała się w Warszawie w grudniu 2023 r., a teraz opublikowano je w materiałach pokonferencyjnych w wydawnictwie Springer.
Źródło: Uniwersytet Łódzki
