Ponad 16 tysięcy studentów, 46 prowadzonych kierunków studiów i blisko 3,5 tysiąca absolwentów – tak zakończył się poprzedni rok akademicki na Politechnice Łódzkiej. Jednak to nie koniec – w ciągu kilku lat na uczelni powstanie nowy gmach – „Alchemium – magia chemii jutra”, nowoczesny kompleks złożony z centrum konferencyjno-dydaktycznego oraz budynku laboratoryjno-dydaktycznego dla Wydziału Chemicznego. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przyznało na ten cel blisko 100 mln złotych. W tym roku uczelnia otwiera pięć nowych kierunków: wzornictwo, matematykę stosowaną, rewitalizację miast, biomateriały inspirowane naturą i inżynierię wzornictwa przemysłowego. Społeczność akademicka Łodzi rozpoczęła dziś ważny w dziejach polskiej nauki i szkolnictwa wyższego rok akademicki. Ważny, bo pierwszy, w którym obowiązują przepisy Konstytucji dla Nauki. W uroczystej inauguracji uczestniczył wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin.
Realne korzyści dla wspólnoty akademickiej
Konstytucja dla Nauki gwarantuje wzrost nakładów na naukę i szkolnictwo wyższe. Już w przyszłym roku wzrosną one o 1 miliard 350 milionów zł. Dodatkowo rząd przekaże uczelniom publicznym obligacje skarbu państwa na łączną kwotę 3 miliardów zł. Zmiany wprowadzane przez nowa ustawę będą odczuwalne dla wszystkich uczestników życia akademickiego. Zmiana podejścia do badań naukowych, nauczania studentów i zarządzania uczelnią, to główne efekty ewolucji systemu polskiej nauki i szkolnictwa wyższego.
Nauczyciele akademiccy
Od 1 stycznia 2019 r. rozpocznie się rozłożony na trzy lata proces podnoszenia wynagrodzeń dla pracowników polskich uczelni. A już w 2019 minimalne wynagrodzenie nauczycieli akademickich wzrosną średnio o około 800 złotych. Podwyżkę najbardziej odczują adiunkci, asystenci, lektorzy, instruktorzy i obecni wykładowcy. Niezależnie od wzrostu płacy minimalnej w przyszłym roku rząd przewiduje 7% wzrost wynagrodzenia dla wszystkich nauczycieli akademickich oraz pracowników administracyjnych.
Studenci
Studenci zyskają dodatkową ochronę swoich praw – niezmienny katalog opłat oraz większe bezpieczeństwo dzięki karom finansowym dla uczelni za łamanie prawa (w tym opóźnienie w wydaniu dyplomu). Studenci będą też mieli możliwość rekrutacji na studia w ramach obszarów kształcenia wybór docelowego kierunku po I roku studiów. Nowe przepisy to także stabilny system stypendialny, rozwinięty program studiów dualnych i kształcenia praktycznego, programy dopasowane do potrzeb rynku pracy i zachowana zasada bezpłatności studiów stacjonarnych w uczelniach publicznych.
Doktoranci
Nowym doktorantom Konstytucja dla Nauki oferuje nowy model kształcenia oparty na szkołach doktorskich i znaczne wsparcie finansowe w postaci stypendiów dla każdego nowego doktoranta. Pojawiają się także ułatwienia związane z zakładaniem rodziny, czyli urlopy rodzicielskie (macierzyńskie i ojcowskie) udzielane na zasadach podobnych do warunków dla osób zatrudnionych na umowę o pracę.
Uczelnie
Jedna z ważniejszych zmian Konstytucji dla Nauki dotyczy zwiększenia autonomii szkół wyższych i przekazania wspólnocie akademickiej decyzyjności co do sposobu ich funkcjonowania. Zgodnie z nowymi przepisami uczelnie zyskają swobodę organizacyjną – to sama uczelnia w statucie określi typy jednostek organizacyjnych w taki sposób, jaki uzna za stosowny. Dzięki temu rozwiązaniu szkoły wyższe będą mogły elastycznie reagować na wyzwania zmieniającej się rzeczywistości oraz na potrzeby rynku pracy. Konstytucja dla Nauki wprowadza także nowy sposób podziału środków finansowych. Uczelnie będą otrzymywały pieniądze w formie subwencji, a nie dotacji. Ustawa łączy funkcjonujące dotąd dwa oddzielne systemy finansowania – nauki i szkolnictwa wyższego. Do tej pory środki dystrybuowane były do szkół wyższych za pomocą wielu rozdrobnionych strumieni. Pieniądze te mogły być wydatkowane zgodnie z ściśle określonym wcześniej celem. Publiczne uczelnie akademickie będą otrzymywały jeden strumień finansowy i będą miały elastyczność w decydowaniu, jaką część środków przeznaczyć na rozwój potencjału badawczego, a jaką na kształcenie.
Czas wdrażania
Proces wprowadzania w życie przepisów ustawy będzie procesem ewolucyjnym, rozłożonym na kilka lat. Dlatego też, w ramach wsparcia, już od wielu tygodni Zespół ekspertów ministerstwa odpowiada na wszelkie wątpliwości związane z interpretacją nowych przepisów. Na stronie www.konstytucjadlanauki.gov.pl zamieszczane są odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania (FAQ) i ukazywać się będą komunikaty o zbliżających się terminach realizacji poszczególnych zadań wynikających z nowej ustawy. We wrześniu rozpoczął się także cykl spotkań informacyjnych. Planujemy, że docelowo weźmie w nich udział 3 tys. przedstawicieli uczelni. Przygotowany jest też specjalny przewodnik po reformie, w którym szczegółowo opisujemy kluczowe zmiany i mechanizmy wprowadzane przez Konstytucję dla Nauki.
Źródło: Materiał prasowy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego